Van slaapproblemen tot slaaprituelen bij je kind
Protesteert je kind als het naar bed moet? Wordt hij 's nachts nog wakker? Ontdek waarom kinderen niet willen gaan slapen en hoe een ritueel voor het slapengaan kan helpen. Omgaan met nachtmerries, slaapwandelen en meer.
Elke ouder heeft er in meerdere of mindere mate moeite mee om de kinderen in bed te krijgen en te zorgen dat ze er blijven. De vragen die we op de website het vaakst krijgen, gaan over problemen met in slaap vallen en 's nachts wakker worden.
Iedere jonge ouder weet dat het een echte uitdaging kan zijn om je baby veilig in bed te krijgen zodat hij geniet van een goede nachtrust. Deze richtlijnen helpen je je slapende baby veilig en gezond te houden.
1. Rituelen zijn cruciaal
Kinderen zullen zich altijd beter gedragen als ze weten volgens welk patroon dingen zullen verlopen.
Het in slaap vallen bij baby's en peuters hoort daar ook bij. Een vaste bedtijd en een vast ritueel om rustig te worden voor het slapen, helpen je kind te begrijpen wat er van hem wordt verwacht. Dat biedt kinderen veiligheid. Hij weet wat er gaat komen. Als je kind telkens een andere bedtijd heeft, een andere slaapplek of een ander ritueel voor het slapen, kan hij angstig of onzeker worden, of erover in discussie gaan. Alhoewel het ene kind meer behoefte heeft aan regelmaat dan het andere, hebben alle kinderen baat bij een vast ritueel voor het slapengaan.
Voor vrijwel alle kleine kinderen duurt een goed ritueel voor het slapen ongeveer een half uur.
Je kunt het ritueel al invoeren als je kind nog een baby is, in de eerste levensmaanden. Er kan een bad bij horen, even knuffelen, een verhaaltje, of een liedje. Als het ritueel voor het slapengaan voor baby's en peuters langer duurt of te uitgebreid is, wordt je kind er juist energiek van, in plaats van rustig. Bij een ritueel van minder dan een half uur, krijgen kinderen vaak het gevoel dat ze in bed worden gejaagd.
Als er meer dan een uur verschil zit tussen de bedtijd op doordeweekse dagen en die in het weekend, kan je op maandag problemen verwachten.
Het werkt het best als je de hele week hetzelfde schema aanhoudt. Dat is lastig voor gezinnen die in het weekend graag lekker uit willen slapen, maar uit ervaring weten wij dat alles veel soepeler gaat als minstens een van de ouders op zaterdag en zondag samen met de kinderen opstaat. Dat geeft papa's de kans om 's ochtends ongestoord tijd door te brengen met hun kind of kinderen.
Kinderen zouden eigenlijk zo mogelijk elke nacht op dezelfde plek moeten slapen.
Als kinderen na een scheiding te maken krijgen met co-ouderschap, zorg dan dat het ritueel voor het slapengaan hetzelfde is bij beide ouders. Evenals een paar slaapbenodigdheden zoals het kussen of deken. Ouders die apart wonen, stemmen het ritueel best met elkaar af.
2. Slaap is afscheid
Vanuit het kind gezien, is naar bed gaan een soort afscheid.
Een afscheid van hun ouders, zusjes en broertjes, van speelgoed, van de spannende dingen die die dag zijn gebeurd en van alles wat er verder in huis aan de gang is. Waarom zou een kind dat allemaal gewillig opgeven? Vooral als dat betekent dat hij naar een kamer moet waar het donker is, waar er monsters onder het bed kunnen zitten, spoken voor het raam kunnen zweven of slangen onder de lakens kunnen glijden. Er zijn maar weinig kinderen die zonder enige vorm van tegenstribbelen naar bed gaan. En geen enkel kind gaat alleen in zijn eigen bed slapen zonder een heleboel stipte regels. Het opbouwen van een slaaproutine is een lang leerproces met vaste regels waar niet aan valt te tornen.
Voor ouders is het ook een afscheid.
Alhoewel de meeste ouders zeggen dat ze hun kind aan het eind van een lange dag best los kunnen laten, hebben de sommigen er stiekem moeite mee. De boodschap die ze het kind geven is tegenstrijdig. Ze dwingen het ritueel af, maar kunnen niet streng genoeg optreden om te zorgen dat het kind zelfstandig gaat slapen. Sommige ouders, vooral als ze overdag weinig tijd met hun kindje kunnen doorbrengen, vinden het soms onbewust toch fijn als het kind ze 's avonds nodig heeft en een beroep op ze doet. Als ouders moet je eerst je eigen problemen herkennen en oplossen voor je aan de slag kunt met wat je kinderen dwarszit.
In veel culturen is het gewoon dat kinderen altijd naast een volwassene slapen.
Daar is niets mis mee. Maar samen slapen werkt alleen als iedereen het er echt mee eens is en de behoefte van alle gezinsleden aan enige zelfstandigheid en privacy op andere manieren wordt vervuld. De meeste westerse gezinnen vinden dat een kind van kleins af aan in zijn eigen bed moet slapen. Het is in elk geval goed om het onderwerp openhartig met je partner te bespreken. De meeste ouders nemen hun kind soms even bij zich in bed als het ziek, bang of gestrest is. Dat is uiteraard prima, maar onthoud wel dat kinderen niet met plezier naar hun eigen bed teruggaan zonder dat ouders duidelijk zeggen dat dit moet.
3. Eindeloze glaasjes water
De peuter die in zijn bed staat te stuiteren als hij er net in is gelegd, moet weer terug worden gelegd met een uitleg van niet meer dan één zin. Geen discussies of onderhandelingen. Niet nog eventjes tv kijken. Leg hem zwijgend weer in bed, stop hem in en ga de kamer uit. In het begin moet je dat proces misschien wel honderd keer herhalen voor hij erin blijft liggen, vooral als je eerder misschien een beetje te soepel bent geweest met de bedtijdregels. Bereid je er maar op voor dat je flink wat strijd moet leveren om deze nieuwe regel erin te krijgen. Eén glaasje water is prima. Eén keer plassen is genoeg. Wees consequent!
4. Bij jullie in het grote bed
Als je echt niet wil dat je kind bij je in bed slaapt, stop hem dan zwijgend terug in zijn bed, eindeloos vaak als dat nodig is, zonder te praten of in discussie te gaan. Als hij 's ochtends vroeg wel bij je in bed mag en lekker verder mag slapen, zal hij niet snappen waarom het midden in de nacht niet mag. Je hebt kinderen die gestrest raken van alleen zijn of al heel lang bij hun ouders in bed slapen. In zulke gevallen adviseren wij om het kind in een slaapzak te laten slapen op de vloer van de ouderslaapkamer en het te belonen telkens als het dichterbij zijn eigen slaapkamer gaat slapen.
5. Nachtmerries
Nachtmerries of enge dromen, zijn een teken dat een actieve geest orde schept in de belevenissen van overdag.
Hoewel kinderen op ieder moment in de nacht een nachtmerrie kunnen krijgen, zullen ze als ze ouder worden, pas tegen de ochtend gaan dromen, net als volwassenen. Bij baby's komen de meeste nachtmerries pas na de eerste drie uur slapen. Iedereen gebruikt dromen en nachtmerries om stress, aanpassing en spanningen te hanteren. Kinderen kunnen dromen zodra ze leren praten en misschien zelfs daarvoor al. Meestal kunnen kleine kinderen zich niet herinneren wat ze hebben gedroomd, zelfs niet als ze er wakker van zijn geworden. De inhoud van een droom is niet zo belangrijk, dus ga niet doorvragen om erachter te komen. Maar als een kind wekenlang over hetzelfde droomt, zoek dan professionele hulp om achter de oorzaak van de stress te komen.
Ga niet op jacht naar monsters in de kast; stel je kind gewoon gerust.
Als je de monsters van je kind te serieus neemt en onder het bed of in de kast gaat kijken om je kind gerust te stellen, bereik je soms juist het tegenovergestelde: als mama of papa gaat zoeken en laat zien dat ze er niet zijn, dan kúnnen ze er wel zijn. Een kind kan er nooit helemaal zeker van zijn dat ze toch niet verstopt onder het bed zitten. Als je kind groter wordt, zal hij steeds vaker pas vroeg in de ochtend gaan dromen en nachtmerries krijgen. Ongeveer 70% van de kinderen heeft elk jaar van de kindertijd nachtmerries.
6. Nachtangsten
Kenmerkend voor een kind met nachtangsten is dat het plotseling gedeeltelijk ontwaakt, meestal voor middernacht en binnen de drie uur weer in slaap valt. Het begint vaak met een hoge schreeuw. Het kind is warm, zweet en reageert niet als je het gerust probeert te stellen. Voor ouders zijn nachtangsten vaak eng, omdat het kind een wilde blik heeft, soms rechtop in bed zit en om zich heen slaat en schopt. Maar nachtangsten zijn niet abnormaal of schadelijk en je kind weet de volgende ochtend niet meer dat het is gebeurd. Zorg dat hij zich niet kan verwonden terwijl hij zich door het bed of de kamer beweegt. Veel ouders proberen hun kind wakker te maken en er de volgende ochtend over te praten. Dat kan je kind juist belasten. Het is beter om je kind in de gaten te houden en hem niet wakker te maken. Hij zal binnen een paar minuten weer rustig worden en de volgende ochtend is hij alles weer vergeten. Hij groeit er overheen. De meeste nachtangsten komen voor bij kinderen tussen de drie en zeven jaar. Waarschijnlijk hebben jij of je partner vroeger ook last gehad van nachtangsten. Het is vaak erfelijk.
7. Slaapwandelen en praten in je slaap
Beide aandoeningen zijn erfelijk. Ze komen vaker en heviger voor bij stress en vermoeidheid en jongens hebben er vaker last van. Omdat kinderen zich tijdens het rondwandelen pijn kunnen doen moet je ervoor zorgen dat er niets op de vloer ligt en dat de trap is afgeschermd. Bij frequente slaapwandelaars kan het nodig zijn een deuralarm te plaatsen. De meeste kinderen hebben er geen last meer van als ze in de puberteit raken. Neem niet te serieus wat ze in hun slaap zeggen. Meestal is er geen touw aan vast te knopen. En plaag kinderen die slaapwandelen of praten in hun slaap niet te veel. Een verlegen kind kan bang worden dat het geheimen vertelt of wil dan misschien niet meer bij een vriendje slapen. Zeg dat het heel normaal is en dat zijn scherpe geest en levendige fantasie hem 's nachts gewoon bezig blijven houden.
8. Kies liever hard dan zacht.
Laat je baby slapen op een stevige matras in plaats van op een zacht oppervlak vol kussens. Je kunt ook beter alle kussens, knuffeldieren en ander zacht beddengoed uit de wieg van je baby halen.
Hoewel je misschien denkt dat het comfortabeler voor je baby is als je zijn of haar wieg gezellig maakt, vergroot je hier mogelijk het risico op verstikking. Als je baby in slaap valt terwijl hij of zij in een kinderstoeltje of kinderwagen zit, leg je hem of haar zo snel mogelijk op een stevig oppervlak.
9. Houd het koel
Zorg ervoor dat je baby van een veilige en comfortabele nachtrust kan genieten door hem of haar niet meer dan één laagje kleding extra aan te trekken dan jij zou dragen bij kamertemperatuur. Je weet dat je gezonde baby het te warm heeft als hij of zij tijdens de nacht transpireert, vochtig haar of rode wangetjes heeft, snel ademt en warm aanvoelt op de borst. Tip! Verwijder alle extra lagen kleding om te helpen afkoelen. En stel de kamertemperatuur in op een comfortabel niveau voor een volwassene in lichte kleding.
10. Leg je baby op de rug
Baby's moeten in hun eerste levensjaar altijd op de rug worden gelegd bij het slapengaan. Is je gezonde baby al in staat om van zijn buik naar zijn rug te rollen? Dan hoef je hem of haar niet steeds opnieuw om te draaien.
De nacht zou gevuld moeten zijn met mooie dromen. Met deze veiligheidstips in het achterhoofd kunnen jij en je baby genieten van wat welverdiende rust.
Interpreteer de slaapbeweging van je pasgeborene kan interessant zijn, net zoals tover de babykamer om tot een comfortabele slaapplaats.
Baby groeischema
Houd de lengte, het gewicht en de hoofdomtrek van je baby in de gaten voor een gemiddelde groei met onze eenvoudige tool.
Verplicht veld
Verplicht veld
Verplicht veld
Verplicht veld
*Invoer gegevens van de laatste metingen van je baby **Bron: World Health Organization
Ontdek meer over Peuter (ouder dan 12 maanden)
Word Pampers lid en krijg
