Hoe leer je je kind grenzen aan?
Jij wilt dat je kind zich goed gedraagt. En dat wil je kind zelf ook! Sterker nog: rechtlijnige en liefdevolle discipline helpen je kindje om zich veilig te voelen. Hoe krijg je dat voor elkaar? Lees verder!
Baby groeischema
Houd de lengte, het gewicht en de hoofdomtrek van je baby in de gaten voor een gemiddelde groei met onze eenvoudige tool.
Verplicht veld
Verplicht veld
Verplicht veld
Verplicht veld
*Invoer gegevens van de laatste metingen van je baby **Bron: World Health Organization
Er is bijna geen grotere zorg voor ouders dan een klein kind leren gehoorzamen. We willen allemaal dat onze kinderen zich goed gedragen, zonder dat hun creativiteit of zelfbewustzijn worden ondermijnd.
Onderwijzen en leren
Het woord ‘discipline' betekent van oorsprong 'onderwijzen' en niet 'straffen'.
Het is ons doel om:
Kinderen zich goed te laten gedragen
Zichzelf onder controle te houden
Anderen te respecteren
Hoe eenvoudiger het gedrag dat je je kind wilt leren en hoe nauwer de link tussen gedrag en gevolg, des te makkelijker het zal gaan.
Discipline is het mooiste cadeau
Kinderen houden van grenzen, maar enkel als die consequent en met liefde worden gesteld. Een kind dat de regels goed kent en weet wat er gebeurt als ze worden overtreden, voelt zich veilig. Het kan dan gerust spelen en ontdekken, net omdat het weet waar de grenzen liggen.
De meest angstige jonge kinderen, zijn degenen waarbij de grenzen zelden of nooit consistent zijn gesteld. Deze kinderen gaan pesten, worden onbeschoft, gaan slaan, gebruiken vieze woorden terwijl ze zoeken naar grenzen en naar iemand buiten henzelf om de leiding te nemen.
Het is voor een klein kind heel eng om teveel macht te hebben. Na liefde is discipline het beste cadeau om aan een kind te geven.
Goedkeuring is belangrijk
De meeste kinderen willen graag doen wat hun ouders willen dat ze doen. De liefde en aandacht van ouders zijn de allersterkste drijfveren en kinderen werken er hard aan om die te krijgen. Problemen ontstaan wanneer ouders te weinig aandacht aan hun kinderen besteden. Of wanneer ze te lang stilstaan bij ongewenst gedrag en de goede dingen van hun kinderen niet in de gaten hebben.
Vaak verdwijnt een disciplineprobleem zodra de ouder opnieuw focust op het positieve en een aantal ondeugende dingen strategisch negeert.
Beloningen zoals iets lekkers, stickers op een kaart of een speciale activiteit kunnen het gedrag beïnvloeden, maar niets is zo krachtig als goedkeuring van de ouders en het gevoel van een kind dat hij of zij kan doen wat mensen verwachten.
Wat als grenzen stellen niet helpt?
Soms vragen ouders teveel van een kind in vergelijking met zijn of haar ontwikkelingsniveau of de omstandigheden.
1. Wees specifiek over wat je van je kind wilt.
Zeg "Stop met schreeuwen" of "Geef Mark zijn vrachtwagen terug".
2. De taak is te groot voor het kind.
Weinig kleine kinderen begrijpen "Ruim je kamer op".
Kinderen kunnen beter reageren op "Ruim de blokken op" of "Doe je kleren in de wasmand". Het afmaken van vele kleine klusjes motiveert je kind voor de volgende taak.
Wanneer je kinderen begrippen als ‘verantwoordelijkheid' en ‘gevolg' leert, vergeet dan niet dat het kind de verbinding moet leren leggen tussen gedrag en een beloning of gevolg. Als het gevolg pas veel later dan de daad komt, leert een kind eigenlijk niets.
Als je een 3-jarige bijvoorbeeld aan het einde van de week beloont voor het goede gedrag van de hele week heeft dat geen enkele zin. Zijn of haar geheugen en tijdsbesef zijn nog niet rijp genoeg om te begrijpen wat dat betekent. Hoe jonger het kind, hoe sneller de koppeling moet gebeuren. Beloon je kind bijvoorbeeld direct door waardering uit te spreken: "Het is heel goed dat je de blokken aan Bas hebt teruggegeven".
3. Er wordt teveel van het kind verwacht.
Heel jonge kinderen weten dat 'nee' betekent dat ze moeten stoppen met waar ze mee bezig zijn. Toch kunnen ze soms geen vervangende activiteit bedenken en blijft de oorspronkelijke verleiding bestaan. De knoppen van de videorecorder blijken bijvoorbeeld te verleidelijk.
4. Teveel 'nee'.
Als het kind alleen verboden hoort, dan zal het die gaan negeren. Als ouder moet je alleen de ernstigste problemen aanpakken. Begin met gedrag dat levensgevaarlijk is en dat ernstig lichamelijk letsel of kapotte spullen zou kunnen veroorzaken
5. Het kind is uitgeteld.
Probeer niet te disciplineren als je kind moe, hongerig of van streek is. Je hebt meer succes als je het weghaalt bij de situatie. Geef hem of haar wat het nodig heeft (een dutje, snack, knuffel).
6. De ouder is uitgeteld.
Als jij meer van streek bent dan jouw kind, is de kans groot dat jij hem of haar niets waardevols kunt leren. Gun jezelf een pauze. Verlies nooit de controle.
Vaak gestelde vragen, beantwoord door opvoedingsdeskundigen van Pampers
V: “We hebben een tweeling van 18 maanden. Geen van beiden staat ons toe hun tanden te poetsen. De tanden van de oudste beginnen al te rotten. We geven ze iedere dag fluor. Wat kunnen we hieraan doen?”
Deskundige: “Dit klinkt als een controlestrijd, wat niet abnormaal is als je kinderen 2 jaar zijn. Het is belangrijk om het groeiende gevoel van onafhankelijkheid te ondersteunen, maar ik zou duidelijk zijn over gezondheidskwesties. Als je zowel standvastig als consequent bent over poetsen, je gaat niet in discussie of je onderhandelt niet, dan zullen de jongens zich neerleggen bij deze routine.”
“Laat ze meedoen met de routine. Ze kunnen tandpasta uit de tube knijpen of de kleur van de tandenborstel kiezen. Geef nooit de indruk dat ze een keuze hebben wat betreft het poetsen. Hoe minder discussie, hoe beter. Kinderen voelen zich zekerder met duidelijk afgelijnde grenzen Omgekeerd worden ze onrustig als de regels veranderen of als erover te onderhandelen valt.” - Lawrence Kutner, PhD. klinisch psycholoog
V: “Mijn 3-jarige blijft niet in zijn autostoeltje zitten. Elke ochtend wanneer hij naar de kinderopvang moet en ik naar mijn werk, klimt hij eruit. Ik word er gek van. Help!”
Deskundige: “Over veiligheid in de auto mag je geen compromissen sluiten. Je kind moet in zijn zitje blijven zitten.
Zet hem zo strak mogelijk vast, zonder dat het oncomfortabel wordt.
Sommige kinderen die gevoelig zijn voor aanraking vinden het prettiger als een zacht stukje vilt of velours rond de bandjes zit.
Zorg ervoor dat het zitje rechtop staat, zodat je kind naar buiten kan kijken.
Zorg dat de zon niet in zijn ogen schijnt.
Zorg eventueel voor een zonnescherm voor het raam. Geef hem iets om mee te spelen zoals speelgoed dat alleen bestemd is voor de auto, misschien iets wat muziek maakt of een draagbaar computerspelletje.
Bewaar dit in het dashboardkastje en haal het er alleen uit als hij stilzit in zijn zitje.
Stop de auto als je kind uit zijn zitje klimt. Zelfs al gebeurt het honderd keer. Wissel zo weinig mogelijk woorden en zet hem direct terug in zijn zitje. Hij zal de les leren zolang jij standvastig en volledig consistent bent.
Plan extra tijd in de ochtend en pak het ontspannen aan. Kondig de dag van te voren aan wat er gaat gebeuren. Misschien hebben jullie allebei moeite met afscheid nemen in de ochtend. Deze strijd komt voort uit het verdriet dat jullie allebei voelen bij het dagelijks afscheid. Misschien voelt je kind dat hij het afscheid kan uitstellen en veel aandacht krijgt als hij moeilijk doet.” “Geef elkaar elke dag wat meer tijd en ontwikkel een kort ritueel waar je allebei op kunt rekenen, een ritueel dat veiliger is dan de strijd in de auto. Maak het moment waarop jullie elkaar weer zien aan het eind van de middag elke dag extra bijzonder.” - Lawrence Kutner, PhD. klinisch psycholoog
V: “Hoe zorg ik ervoor dat mijn kindje van 19 maanden stopt met eten te gooien? Als hij blijft gooien met eten, dan haal ik gewoon zijn avondeten weg en krijgt hij niets te eten.”
Deskundige: “Het klinkt alsof je zijn gedrag zowel verkeerd interpreteert en versterkt. Alle kinderen spelen met eten op die leeftijd. Het is geen daad van verzet. Het klinkt alsof je teveel aandacht besteedt aan dat eten gooien. Denk eraan dat zelfs schreeuwen zijn gedrag kan versterken omdat hij zo je aandacht kan trekken.”
“Het antwoord op jouw probleem is tweeledig: ten eerste, geef je zoon veel positieve aandacht als hij eet. Vertel hem dat hij het goed doet en hoe groot hij wordt. Als hij met eten gooit, zeg je simpelweg: "We gooien niet met eten". Negeer hem vervolgens 15 seconden. Zo leert hij heel snel dat hij meer aandacht krijgt als hij eet zonder te gooien.” - Lawrence Kutner, PhD. klinisch psycholoog
V: “Mijn dochter wordt binnenkort 10 maanden. Wat is de juiste manier om kleine kinderen te doen gehoorzamen? Hoe zorg ik ervoor dat ze niet aan onze spullen komt? Ik ben bang dat als we haar dit nu niet leren, het te laat is tegen de tijd dat ze 2 jaar is. Is dit zo?”
Deskundige: “Het is heel belangrijk voor je dochter om aan zoveel mogelijk spullen te voelen. Zo leert ze. Je wilt alleen niet dat ze zichzelf pijn doet of iets waardevols stuk maakt. Creëer daarom een kindvriendelijke omgeving. Je kunt praten tegen een kind van deze leeftijd, maar het heeft totaal geen zin. Als je niet wil dat ze jouw dure kristallen vaas aanraakt, zet die dan gewoon op een hoge plank. Als je niet wilt dat je kind van een trap valt, zet er een hek voor. Jouw aanpak om je kind te doen gehoorzamen verandert naarmate het ouder wordt. Vergeet niet dat discipline draait om leren, niet om straffen.” - Lawrence Kutner, PhD. klinisch psycholoog
V: “Mijn dochter van 19 maanden slaat me tegenwoordig in mijn gezicht en zegt ‘nee' als ik haar niet geef wat ze wil. Is dit normaal voor een peuter van haar leeftijd?”
Deskundige: “Hoewel veel peuters uithalen als ze gefrustreerd zijn, betekent dat niet dat je haar gedrag mag negeren. Zeg tegen haar "Niet slaan!" En sla nooit terug. Dat maakt het alleen maar erger.
Onthoud dat ze niet slaat omdat ze boos is of omdat jij als ouder iets verkeerd gedaan hebt, maar omdat ze zich overweldigd voelt.
Blijf rustig. Op deze manier kan je dochter de controle over zichzelf terugkrijgen. Met sommige kinderen van deze leeftijd die de controle verliezen, helpt het als je je armen een paar seconden om hen heen slaat zodat ze niemand slaan. Soms helpt het ook om haar af te leiden als ze zich opwindt. Als je dochter ouder wordt, heeft ze haar sterke emoties beter onder controle.” - Lawrence Kutner, PhD. klinisch psycholoog
V: “Ik heb een jongen van 18 maanden die vaak andere kinderen slaat. Hij doet dit niet hard genoeg om echt iemand pijn te doen. Het is echt zijn manier om negatieve aandacht van mij te krijgen. Ik heb geen idee hoe ik hiermee om moet gaan. Hoe reageer ik als we in het openbaar zijn en hij naar een vreemde toeloopt en diegene slaat? Ik heb een ouder kind en ik kan niet zomaar weglopen van het probleem omdat het niet eerlijk is tegenover mijn tweejarig kind. Help me alsjeblieft! Ik zit echt vast.”
Deskundige: “Je situatie klinkt frustrerend, maar niet ongewoon omdat veel kinderen rond 18 maanden hun gevoelens op een fysieke manier uiten. Zoals je terecht zegt, is je kind waarschijnlijk op zoek naar aandacht of contact. Kinderen van zijn leeftijd denken heel egocentrisch: alles gebeurt vanwege hen en zij kunnen alleen over iemand of iets nadenken vanuit hun standpunt. Dit is niet egoïstisch, het is gewoon hun beperkte zicht op de wereld.
Zorg ervoor dat je het positief waardeert als hij communiceert zonder te slaan. Kinderen leren beter van een positieve beloning voor acceptabel gedrag dan negatieve gevolgen voor slecht gedrag.
Confronteer hem niet met sociale situaties als je weet dat hij toe is aan een dutje of te hongerig is om rustig te reageren.
En probeer iedere dag wat tijd met hem door te brengen zodat je hem jouw volledige aandacht kunt geven wanneer jullie samen spelen. Laat hem zien hoe je iemand zacht kunt aanraken als je positieve gevoelens willen uiten. Wees geduldig. Hij zal op korte termijn een taal ontwikkelen die hem helpt om meer effectief te communiceren.” - Peter A. Gorski, MD
V: “Mijn zoon is 14 maanden oud en als hij niet krijgt wat hij wilt, heeft hij een vreselijke driftbui en gooit hij zichzelf op de grond of slaat hij iedereen die toevallig in de buurt is. Help! Wat kan ik doen om dit vreselijke gedrag te stoppen?”
Deskundige: “De driftbuien die je beschrijft stellen het geduld van een verzorger op de proef. Zo laat je kind weten dat
Hij vastbesloten is om van iets te genieten
Hij heel graag wil stoppen met wat hij aan het doen is
Hij het warm of koud heeft, honger heeft of vol zit, zich verveelt of moe is
Hij er helemaal klaar voor is Door de ontwikkeling van zijn taal in de komende zes maanden zal het voor je kind mogelijk worden om zijn behoeften en interesses op een betere manier te uiten. Ken ook je eigen grenzen! Als je uitgeteld bent en het gevoel hebt dat je zelf een driftbui krijgt, zoek dan iemand om je met je kind te helpen.” - Peter A. Gorski, MD
V: “Mijn zoon van 23 maanden heeft net 2 maanden bij zijn opa en oma gelogeerd. Zij hebben hem flink verwend. Nu wilt hij continu aandacht en moet hij steeds zijn zin hebben. Als we hem corrigeren, gooit hij zichzelf op de grond en slaat zichzelf op de achterkant van zijn hoofd. We laten hem niet uitrazen want de driftbuien lijken oneindig.
Moet hij onderzocht worden door een kinderdeskundige of is het onderdeel van de peuterpuberteit?”
Deskundige: “Je zoon gaat door een normale opgroeifase. Het is heel normaal voor kinderen van zijn leeftijd om driftbuien te hebben als ze gefrustreerd zijn. Wanneer je kind woordenschat ontwikkelt, worden ook de driftaanvallen minder.
Voorkomt dat je kind zichzelf pijn doet.
Probeer hem op te tillen, naar een veilige plek te brengen en rustig met hem te praten. Wat je ook doet, geef niet toe. Anders leert hij heel gauw dat hij door driftbuien zijn zin krijgt.
Het klinkt alsof jouw kind zijn en jouw grenzen aan het testen is, waardoor je in een vicieuze cirkel terechtkomt. Hij eist jouw aandacht.
Omdat je bang bent om hem te verwennen, houd je jezelf tegen. Hij raakt gefrustreerd en wilt meer. Jullie raken allebei van streek.
Probeer hem in plaats daarvan veel aandacht te geven. Knuffel, speel en klets. Zo voelt hij zich veilig en geborgen. Als je jezelf inhoudt, wilt je kind juist meer. Op het moment dat hij die extra veiligheid voelt, wordt hij minder veeleisend.” - Lawrence Kutner, PhD. klinisch psycholoog
V: “Mijn dochter is 22 maanden en krijgt nog steeds borstvoeding. Ik geef haar alleen maar twee of drie keer per dag borstvoeding als we thuis zijn, meestal voor een dutje en voor bedtijd. Het probleem is dat ze (soms vrij luid) in het openbaar om borstvoeding vraagt. Heb je suggesties hiervoor? Is ze te oud om borstvoeding te krijgen?”
Deskundige: “Er bestaan veel verschillende antwoorden op je vraag. In sommige culturen krijgen kinderen veel langer borstvoeding dan in Vlaanderen. Ik heb het gevoel dat je je niet prettig voelt bij de verzoeken van je dochter, vooral in het openbaar. Op deze leeftijd is het verstandig om haar te vertellen dat je alleen nog thuis borstvoeding geeft.” • Als ze wilt drinken, geef haar melk uit een beker of neem er eentje mee voor onderweg.
Peuters stellen vaak veel eisen, zo tonen ze hun onafhankelijkheid. Maar ouders moeten steeds grenzen stellen, vaak om veiligheidsredenen. • Het is oké om 'nee' te zeggen en hun aandacht af te leiden van wat ze eisen. Als je consistent bent, werken ze uiteindelijk mee. • Als je thuis nog steeds borstvoeding geeft voor bedtijd, blijf dat vooral doen.
Als je klaar bent om af te bouwen, biedt dan aan om uit een beker te drinken, lees een verhaaltje voor, geef haar een of twee knuffels en leg haar neer.
Laat je partner je kind naar bed brengen om het patroon te doorbreken. Het kan even duren voor je kind went aan deze nieuwe routine, maar ze zal zich snel aanpassen. Veel succes!” - Linda Jonides.
Waarom routine belangrijk is voor jonge kinderen
Ontdek meer over Peuter (ouder dan 12 maanden)
Word Pampers lid en krijg
